سرطان کبد عبارت است از یک تومور بدخیم (سرطانی) که از بافت کبد منشأ می‌گیرد. سرطان‌های دیگر اعضای بدن از جمله معده، پانکراس، روده بزرگ، ریه، دهان و مثانه همگی می‌توانند به کبد منتقل شوند و نوعی سرطان ثانویه ایجاد کنند. سرطان کبد معمولاً در ارتباط با یک بیماری زمینه‌ای در کبد مثل سیروز کبدی رخ می‌دهد. این سرطان در هر دو جنس به وجود می‌آید، اما در مردان شایع‌تر است.
عوامل افزایش دهنده خطر در سرطان کبد
سابقه ابتلا به هپاتیت
الکلی بودن
مصرف قرص‌های ضد بارداریاستفاده از استروییدهای آنابولیک توسط بعضی از ورزشکاران برای افزایش حجم عضلات
هموکروماتوز
اختلالات متابولیسمی
وجود سنگ صفراویمناطق خاص جغرافیایی: در کشورهایی چون آفریقا، چین، ژاپن و جنوب شرقی آسیا بسیار شایع می‌باشد.
تشخیص سرطان کبد
بررسی های تشخیصی عبارتند از: آزمایش خون از نظر کار کبد و آنتی ژن هپاتیت B ، سی تی اسکن کبد، سونوگرافی، عکسبرداری از شکم، آنژیوگرافی از رگ‌های کبد (عکسبرداری از رگ‌ها با تزریق ماده حاجب و تاباندن اشعه ایکس) و نمونه‌برداری از کبد.
علایم سرطان کبد
- وجود یک توده سفت در قسمت بالایی شکم در سمت راست
- کاهش وزن و بی‌اشتهایی بدون دلیل
- ندرتاً زردی چشم‌ها و پوست
- ناراحتی شکم که انگار ماهیچه آن دچار کشیدگی می شود.
- پایین افتادن قند خون (ضعف، تعریق، گرسنگی، لرزش و سردرد)
- تب خفیف (زیر 38 درجه سانتیگراد)
- وجود مایع در شکم؛ بزرگ شدن طحال
- مستعد خونریزی گوارشی و سایر قسمت های بدن
- یرقان
- خواب آلودگی
علل سرطان کبد
- وجود سیروز کبدی
- ابتلابه هپاتیت B یا C- مصرف برخی قرص‌های هورمونی
- آرسنیک
- انگل شیستومیازیس (که در استان خوزستان شایع است)
- کرم‌های نواری و پهن
عوارض سرطان کبد
- نارسایی کبد
- گسترش سرطان به سایر اعضا، خصوصاً ریه‌ها، غدد فوق کلیوی و استخوان‌ها
- احتباس سدیم. موجب تحمع مایع در شکم و قسمت‌های پایینی بدن می‌شود.
- مرگ
درمان سرطان کبد
این بیماری در حال حاضر لاعلاج است. تنها تعداد کمی از بیماران تا 5 سال پس از جراحی زنده می‌مانند. اما علایم را می‌توان تخفیف داد یا کنترل نمود.
1- در صورت امکان، جراحی برای برداشتن تومور. تنها 25 درصد از تومورهای کبد را می‌توان با موفقیت برداشت. پیوند کبد در تعدادی از بیماران موفقیت‌آمیز بوده است، اما عود سرطان شایع است.
2- روان درمانی یا مشاوره برای کنار آمدن با این بیماری لاعلاج
3- ممکن است نهایتاً لازم شود بیمار در یک مرکز نگهداری بستری و درمان وی در آنجا ادامه یابد.
داروهای سرطان کبد
- برای ناراحتی خفیف می‌توان از داروهایی مثل استامنیوفن استفاده نمود. در صورت نیاز، داروهای ضد درد قوی‌تری تجویز خواهند شد.
- داروهای ضد سرطان تا کنون نتایج خوبی نداده‌اند، اما می‌توان سرعت پیشرفت بیماری را با آنها کاهش داد.
حفظ سلامت کبد با مواد طبیعی
در ابتدا باید بگوییم که بیماران سرطانی به ویژه کسانی که تحت شیمی درمانی قرار گرفته‌اند، از مصرف خودسرانه گیاهان دارویی و یا پیروی بی رویه از یک رژیم غذایی خاص باید پرهیز کنند.
1- کنگر فرنگی محافظ قوی برای کبد می‌باشد و حاوی فلاونوئیدی موسوم به سیلی مارین است که در مقابله با سرطان کبد نقش مهمی دارد.
2- خربزه دافع اسید اوریک و سموم خون بوده و در درمان بسیاری از بیماری‌های تغذیه‌ای مزمن همچون نقرس، روماتیسم مزمن و نارسایی کبد کاربرد دارد.
3- گیاه کاسنی بیماری‌های کبدی را برطرف و فعالیت قلب و کلیه را تقویت می‌کند. عرق کاسنی خنک است و گرمای کبد را رفع می‌کند. ریشه کاسنی، ضد یرقان است.
تمام قسمت‌های کاسنی مخصوصاً ریشه و برگ آن، محرک صفراست و به عمل هضم غذا کمک می‌کند و اثر آن در بهبود نارسایی‌های کبدی، قولنج‌های کبدی و ناراحتی‌های صفراوی بارز است.
4- گیاه زرشک، تقویت کننده قلب و کبد می‌باشد. زرشک صفرابر می‌باشد و به درمان زردی و یرقان کمک می‌کند.
5- عصاره بذر خار مریم که به نام سیلی مارین معروف است، کبد را در برابر انواع مسمومیت‌ها محافظت می‌کند. سیلی مارین به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی در درمان هپاتیت ویروسی و التهابات مجرای صفرا موثر است.
6- افرادی که به بیماری هپاتیت C دچار هستند، می توانند با نوشیدن متعادل قهوه (نه زیاد) حرکت بیماری را کند کرده و از پیشرفت آن جلوگیری کنند. قهوه حاوی مقدار قابل توجهی از ترکیبات بیواکتیو (Bioactive) مخصوصاً پلی فنول ها است که در سلامتی بدن موثرند.
7- مصرف زردچوبه در پیشگیری از سرطان‌های روده بزرگ، پوست، معده، کبد، ریه، دئودنوم و پستان موثر است.
توصیه برای مبتلایان به سرطان کبد
تا حدی که توانتان اجازه می‌دهد فعال بمانید.
رژیم غذایی باید پرانرژی و کم پروتئین باشد.
عدم مصرف الکل و داروهای تخریب کننده کبد
واکسیناسیون علیه هپاتیت B انجام منظم آزمایشاتی جهت بررسی وجود این سرطان در افراد در معرض خطر (کسانی که سیروز کبدی یا هپاتیت مزمن فعال دارند) « اسکندر شهبازی گهروئی»
